Pytanie, które spędza sen z powiek niejednemu maturzyście. Jest wrzesień – czy muszę zaczynać się uczyć już teraz? A może zacząć dopiero po studniówce? A może trochę teraz, a trochę w kwietniu? Przygotowania do matury to całkiem potężny projekt do ogarnięcia, dlatego z przyjemnością Wam podpowiem, kiedy zacząć się uczyć do matury, aby ją zdać bez zbędnego stresu!
Na początek jednak odsyłam Was do kilku kluczowych wpisów maturalnych, dzięki którym Wasze przygotowania będą prostsze i przyjemniejsze – niezależnie od tego, kiedy zaczniesie się uczyć 😉
- Kompletny przewodnik o przygotowaniach do matury
- Jak przygotować się do matury z angielskiego w 7 prostych krokach
- Ogólne strategie, jak przygotować się do matury z angielskiego
Kiedy zacząć się uczyć do matury? To zależy!
No niestety, tak jak się zapewne spodziewaliście, najlepsza odpowiedź brzmi: TO ZALEŻY.
Wiadomo, Wasi nauczyciele i rodzice będą Wam powtarzać, że im wcześniej, tym lepiej. Wtedy zdążycie zrobić wszystko na spokojnie, rozłożyć rozsądnie materiał, uzupełniać braki systematycznie. I oczywiście jest w tym trochę racji. Nawet jeśli będziecie się uczyć czegokolwiek, łapać jakieś słówka, rozwiązywać zadania czy coś czytać po angielsku, to jeśli zaczniecie odpowiednio wcześniej, to rzeczywiście coś tam w głowach i tak zostanie. Jednak to, do czego chciałabym Was dzisiaj przekonać, to że czasem ważniejszym od tego KIEDY zacząć się uczyć matury jest to, JAK to robić i CZEGO konkretnie się uczyć.
Od czego to zależy, kiedy najlepiej zacząć przygotowania do matury?
Zacznijmy jednak po kolei i przyjrzyjmy się temu, dlaczego nie można jednoznacznie odpowiedzieć, kiedy zacząć się uczyć do matury.
Poziom angielskiego na starcie
Część z Was chodzi na dodatkowe kursy. Część zaczęła naukę angielskiego w podstawówce, a część dopiero w liceum. No i trudna prawda: część z Was po prostu lepiej ogarnia angielski, a część gorzej. Z tego też względu, jednym wystarczy powtórka słówek przed wejściem na salę, a dla innych wrzesień w klasie maturalnej to i tak już za późno, żeby nadrobić.
Styl uczenia się
Pamięć, uwaga, styl uczenia się… Każdy z nas uczy się inaczej i czego innego potrzebuje, aby się nauczyć. Dla jednych to jest absolutna cisza, częste przerwy, zeszyt i kolorowe długopisy. Dla innych to jest muzyka, jedzenie, chodzenie po pokoju, gadanie do siebie, słuchanie, oglądanie… W zależności od tego, jak się uczysz, czas potrzebny na przygotowanie będzie różny.
Odporność psychiczna
Mówiąc wprost – niektórzy umarliby ze stresu, gdyby nie zaczęli się przygotowywać do egzaminu w pierwszym możliwym terminie. Z kolei inni zaczynają odczuwać jakąkolwiek motywację do nauki dopiero wtedy, kiedy termin egzaminu jest bliski, a poziom napięcia z tym związany wzrośnie. Dopiero czując presję, mają wystarczająco dużo stymulacji, aby ich umysł pracował optymalnie.
Lekcje i nauczyciel w szkole
Niektórzy z Was mają to szczęście, że pracują ze świetnym anglistą, który bierze sprawy i Was w swoje ręce i mocno ciśnie, abyście pracowali. Ma plan, wie co i kiedy powinniście powtórzyć i wystarczy, że mu zaufacie i będziecie za nim podążać, a egzamin zdacie bez problemu. Inni trafili na nauczyciela, który sam nie wie, od czego zacząć i zdaje się błąkać po materiale bez sensu. Różnie to bywa, a nikt za Was matury nie zda, więc trzeba umieć ocenić, kiedy wziąć sprawy w swoje ręce.
Wasze dalsze plany
Część z Was zdaje tylko podstawowy angielski i wie, że wychodząc z matury z angielskiego widział się i słyszał z tym językiem po raz ostatni. Dla innych, wyniki rozszerzonej matury z angielskiego są kluczowe w kontekście wybranej dalszej ścieżki nauki czy kariery. To też wpływa na to, jaki priorytet uzyska nauka akurat do egzaminu z angielskiego i oczywiście na to, kiedy zacząć się uczyć do matury z angielskiego.
W takim razie, JAK, CZEGO i KIEDY się uczyć do matury z angielskiego – HARMONOGRAM NAUKI
Mimo, że trudno jednoznacznie wskazać, kiedy zacząć się uczyć do matury z angielskiego, to jednak można z grubsza określić, co warto zrobić kiedy. Poniżej znajdziecie moją propozycję, jak mogłyby wyglądać Wasze powtórki w czasie.
Im wcześniej, tym lepiej
☐ Sprawdź zakres wymagań do matury
Które zagadnienia gramatyczne musisz znać? Jaki będzie zakres tematyczny jeśli chodzi o słownictwo? Wszystkie te informacje znajdziesz w przewodnikach Centralnej Komisji Egzaminacyjnej – informatorze i podstawie programowej.
☐ Dowiedz się, jak wygląda sam egzamin
Możesz o tym przeczytać w moim archiwalnym wpisie, albo pójść prosto do źródła, czyli do informatora o egzaminie maturalnym z języka angielskiego na stronie CKE.
☐ Naucz się, jak rozwiązywać poszczególne zadania maturalne
Znajomość gramatyki, fluencja słowna czy zasób słownictwa to jedno, a umiejętność dopasowania posiadanej wiedzy do zadań egzaminacyjnych to osobna kwestia. Dlatego tak ważnym jest, aby dowiedzieć się, jak sprawdzana jest Twoja wiedza na egzaminie i jakie strategie przyjąć, aby w każdym z tych zadań zabłysnąć.
☐ Sprawdź swój poziom angielskiego
Możesz to zrobić rozwiązując ogólne testy poziomujące, o których pisałam tutaj. Dzięki temu dowiesz się, na jakim poziomie jesteś teraz. Ważne jest jednak także to, aby rozwiązać sobie kilka próbnych arkuszy maturalnych, żeby wiedzieć, jak wypadłbyś/abyś na egzaminie dzisiaj. To jest dobry reality check wskazujący, jak dużo jeszcze pracy przed Tobą.
☐ Zrób plan powtórek
Na podstawie tego, co już umiesz, a co jeszcze przed Tobą, zacznij planować naukę. Wyposaż się w repetytorium maturalne, gdzie znajdziesz cały materiał podzielony na logiczne części. Nie polecam żadnego konkretnego, bo one wszystkie są do siebie na tyle podobne i na tyle realizują zasadniczy swój cel, że kieruj się swoją kieszenią i preferencjami.
Jak podzielić materiał? Jeśli chodzi o gramatykę, to lubię metodę najprostszą, o której pisze Blue Kangaroo – sprawdź liczbę rozdziałów repetytorium i podziel je na liczbę miesięcy, które masz do dyspozycji minus jeden (zostaw jeden miesiąc na powtórki albo nieoczekiwane wydarzenia). Ta metoda jest tak absurdalnie prosta, że nie ma wymówek!
Pamiętaj też, że gramatyka i słówka, to nie wszystko. Ćwicz czytanie, rozumienie ze słuchu, mówienie, o czym więcej za chwilę…Szykując plan powtórek, uwzględnij różnorodne ćwiczenia nie tylko przygotowujące stricte do egzaminu, ale także zwyczajnie pogłębiające Twoje zdolności językowe. Więcej szczegółów dotyczących planowania nauki do matury przedstawiłam w opisie 7 kroków do matury.
☐ Zapisz się na kurs lub znajdź nauczyciela
Poprzednie podpunkty powinny Ci już uświadomić, na jakim jesteś poziomie i ile jeszcze pracy przed Tobą. Jeśli okazuje się, że masz za dużo braków, nie wiesz jak się za to zabrać, nie masz czasu planować na własną rękę, albo zwyczajnie nie czujesz się pewnie biorąc wszystko na siebie – znajdź kurs lub nauczyciela, który Ci w tym pomoże. W tym przypadku, im wcześniej pójdziesz na kurs, tym lepiej (i zwykle taniej :). Jeśli potrzebujesz wskazówki, jak znaleźć dobrego nauczyciela od angielskiego, to proszę bardzo, służę pomocą.
Kilka miesięcy przed egzaminem / systematycznie
☐ Rozwiązuj regularnie zadania egzaminacyjne
Wiedząc już z grubsza, jak i kiedy zacząć się uczyć do matury i jak rozwiązywać poszczególne zadania egzaminacyjne, rób ich jak najwięcej! Przyzwyczaisz się do tego typu myślenia o języku i zadaniu i zwyczajnie zacznie Ci to przychodzić z coraz większą łatwością. Sprawdzając też regularnie poprawność swoich odpowiedzi, wyłapiesz, gdzie robisz błędy. Zrozumiesz też, jak myślą egzaminatorzy i układający zadania egzaminacyjne. Zobaczysz, że z czasem wystarczy Ci tylko rzucić okiem na zadanie, aby od razu wiedzieć, o co chodzi.
☐ Ćwicz czytanie ze zrozumieniem
Możesz to robić rozwiązując zadania stricte pod maturę, ale możesz też zwyczajnie czytać książki po angielsku, artykuły w internecie czy magazyny dedykowane uczącym się języka. Ważne, aby jednak zrobić z tego świadomy trening czytania ze zrozumieniem, a to oznacza:
- sprawdzanie słówek, których nie znasz i ich notowanie
- po przeczytaniu, opowiadanie sobie własnymi słowami, o co chodziło w tekście
- tłumaczenie całego tekstu na język polski
Tutaj znajdziesz jeszcze kilka podpowiedzi, jak ćwiczyć swój angielski za pomocą czytania.
☐ Ćwicz rozumienie ze słuchu
Umiejętność nie do przecenienia tak na egzaminie, jak i po prostu w życiu. Rozumienie ze słuchu jest kluczową umiejętnością nie tylko podczas listeningu, ale także podczas… matury ustnej! Powtarzam to do znudzenia, ale jeśli jeszcze jakimś cudem tego nie wiesz, to powtórzę raz jeszcze: komunikowanie się po angielsku, to nie tylko mówienie, ale i rozumienie tego, co mówią do nas. Nie jesteś w stanie odpowiedzieć na pytanie…którego nie rozumiesz!
Niestety z umiejętnością rozumienia ze słuchu nie jest tak łatwo jak z gramatyką czy słówkami – w najgorszym razie zarwiesz kilka nocy i powtórzysz. Rozumienie ze słuchu to umiejętność, którą buduje się poprzez systematyczne ćwiczenie i praktykę.
Nie ma innej drogi.
Dlatego jeśli masz zacząć jakiekolwiek przygotowania do egzaminu nawet rok przed, to rozumienie ze słuchu powinno być jedną z pierwszych rzeczy, za którą się weźmiesz! A jeśli szukasz wskazówek, jak się za to zabrać, to pędzę z pomocą i wpisem 9 skutecznych ćwiczeń na rozumienie ze słuchu!
☐ Ćwicz mówienie po angielsku
Z mówieniem jest dokładnie tak samo, jak ze słuchaniem – nie dasz rady tego nadrobić czy wyćwiczyć w tydzień. Dlatego jeśli chcesz (albo ze względu na wybrane studia – MUSISZ) wypaść dobrze na maturze ustnej, to weź się za to jak najwcześniej.
I tutaj masz dwie drogi do wyboru – albo szukasz partnera do rozmów po angielsku lub lektora, albo ćwiczysz mówienie samodzielnie. Oczywiście, łatwiej i skuteczniej z kimś, ale nie wszystkich na to stać, nie wszyscy mają czas, nie wszycy mają chęć. Dlatego na Englishake znajdziecie całą masę podpowiedzi, jak ćwiczyć mówienie nawet wtedy, kiedy musisz to zrobić na własną rękę.
☐ Ucz się słówek
Tutaj zasada jest prosta – im więcej masz czasu, tym więcej nauczysz się słówek. Oceniając realistycznie i biorąc pod uwagę, że przed maturą masz MILION rzeczy do zrobienia, nie jesteś w stanie przyswoić porządnie więcej niż kilkudziesięciu słówek tygodniowo.
Dlatego matematyka jest prosta – im więcej tygodni, tym więcej słowek. Kropka.
Tutaj oczywiście też przybiegam z pomocą – w tym miejscu znajdziesz wskazówki, JAK się uczyć słówek; a tutaj z kolei, masz gotowe materiały do nauki słówek (film + czytanka + fiszka ze słówkami w podziale na zakresy tematyczne obowiązujące na maturze). Nie ma za co 😉
☐ Powtarzaj gramatykę zgodnie z planem
Jeśli zabrałeś/aś się za przygotowania zgodnie z tym harmonogramem, to po prostu działasz metodycznie, krok po kroku, rozdział za rozdziałem, czas za czasem. Moja rada jest jednak taka – nie bagatelizuj z pozoru banalnych zagadnień, jak np Present Simple czy Present Continuous. Nawet jeśli masz poczucie, że je odróżniasz – zerknij do podręcznika i przeczytaj jeszcze raz, kiedy się ich używa, jak budować zdania, przeczenia i pytania (!!! – kiedyś Arek Włodarczyk o tym opowiadał w gościnnym wywiadzie, że to właśnie z pytaniami najczęściej mamy problem!). Upewnij się, że nie będzie tu żadnych niespodzianek.
A kiedy już przeczytasz co i jak, weź się za ćwiczenia. Szukaj w internecie, kup książkę z ćwiczeniami, albo zwyczajnie – pisz własne zdania z użyciem powtarzanych struktur gramatycznych. Dodatkowo, możesz też ćwiczyć bez podręczników – zobacz jak na przykład uczyć się czasów bez wykorzystania podręczników!
☐ Rób notatki z najtrudniejszych zagadnień
Jeśli powtarzając materiał trafiasz na coś, co Cię zaskoczyło – zapisz to! Najlepiej załóż osobny zeszyt na te najtrudniejsze i najbardziej podchytliwe zagadnienia. Dzięki temu, na późniejszych etapach, kiedy będziesz mieć już niewiele czasu na powtórki, wystarczy tylko zerknąć w te notatki, aby mieć pewność, że wszystko jest pod kontrolą. Dodatkowo, sam fakt, że coś zapisujesz sprawia, że poświęcasz temu więcej uwagi. Tym samym zwiększasz też szanse, że to zapamiętasz!
☐ Pisz wypracowania
Pisanie wypracowań zajmuje sporo czasu, dlatego to też warto zacząć w miarę wcześnie.
- Zapoznaj się z wymaganiami i wskazówkami dotyczącymi pisania wypracowań na maturę (o na przykład tutaj przeczytasz o artykule po angielsku, tu o rozprawce , a tu o liście formalnym)
- Pisz! Pisz jak najwięcej! Daj swój tekst do sprawdzenia koleżance z klasy, nauczycielowi albo lektorowi, albo znajdź partnera do wzajemnych ocen w internecie (np. na grupach maturalnych na fejsie)
- Sprawdź ze słownikiem słówka, których Ci brakowało w trakcie pisania
- Zapisuj ciekawe zwroty, które zobaczysz w czytankach albo przykładowych wypracowaniach.
☐ Otaczaj się angielskim
Jeśli zaczynasz przygotowania do matury na kilka miesięcy przed, masz wystarczająco dużo czasu, żeby po prostu poprzebywać sobie z tym angielskim. Poniżej tylko kilka pomysłów na to, jak ćwiczyć angielski na co dzień:
- Czytaj książki po angielsku
- Oglądaj seriale w oryginale
- Słuchaj podcastów
- Oglądaj tutoriale po angielsku
- Pisz dziennik po angielsku
- Zapisuj listy zakupów i listy zadań po angielsku
A jeśli potrzebujesz jeszcze więcej inspiracji, to bryknij sobie tutaj 😉
Ostatnie tygodnie przed
☐ Rozwiązuj próbne matury (z zegarkiem w ręku)
To jest czas na weryfikację efektów swoich przygotowań. Rozwiązuj próbne matury i co ważne – sprawdzaj czas! Musisz mieć świadomość tego, ile czasu zajmuje Ci pisanie wypracowania, a ile czasu poświęcasz na czytanie tekstów. Tutaj nie może być niespodzianek na egzaminie.
☐ Wróć do swoich notatek z najtrudniejszymi zagadnieniami
Zeszyt, który skrupulatnie zapisywałeś/aś notatkami przez ostatnie miesiące, teraz będzie nieocenioną pomocą! Powtórz najtrudniejsze zagadnienia, doczytaj, przećwicz.
☐ Ćwicz ustne zestawy maturalne
To już najwyższy czas na zorganizowanie swoich wypowiedzi w ładne i składne odpowiedzi na pytania egzaminacyjne. Przeczytaj dokładnie jeszcze raz, jak będzie wyglądał egzamin ustny i jakiego rodzaju pytań się spodziewać. Zacznij ćwiczyć odpowiadanie na pytania – możesz gadać do siebie, nagrywać się, albo umówić się ze znajomymi na próbne egzaminy. Możecie wykorzystać do pracy przygotowane przeze mnie gotowe zestawy maturalne 😉
Zestaw maturalny na ustny angielski 1
Zestaw maturalny na ustny angielski 2
Zestaw maturalny na ustny angielski 3
☐ Skoncentruj się na słownictwie
Jeśli zabrałeś/aś się za ćwiczenie słówek na początku roku szkolnego, to przyswoiłeś/aś lekko jakieś 2000 nowych słówek.
Brzmi imponująco, co? 😉
Na ostatnie tygodnie przed warto wrócić do tych słówek i robić ich solidne powtórki. Słownictwo jest podstawą niemal wszystkich zadań maturalnych! Nie napiszesz wypracowania bez słownictwa. Nie zrozumiesz słuchanki nie znając użytych słów. Nie wspomnę już o czytaniu czy rozwiązywaniu zadań gramatycznych. Pamiętaj, że słówka, to przecież nie tylko RZECZOWNIKI ale i CZASOWNIKI, które determinują sens! Dlatego powtarzaj i ćwicz, żeby cała Twoja praca nie poszła na marne z powodu jednego słówka, które sprawi, że nie zrozumiesz całego zdania.
Tydzień przed
☐ Przejrzyj jeszcze raz cały materiał
Wróć do swojego repetytorium i notatek i po prostu je przeczytaj. Najprawdopodobniej już większość z tych zagadnień jest dla Ciebie jasna. Teraz już tylko układasz to sobie w głowie, ale i przypominasz te ciekawsze struktury, żeby np. popisać się ich wykorzystaniem w wypracowaniu.
☐ Przygotuj gotowe zwroty na maturę ustną i pisemną
Przygotuj parę gotowców – jak zacząć wypowiedź (to start with…), jak łączyć poszczególne myśli czy paragrafy ze sobą (nevertheless, however, yet…), jak zrobić podsumowanie (summing up…). Sprawdź, jak wyrazić zaskoczenie, albo jak dopytać, kiedy czegoś nie rozumiesz.
W chwilach stresu możesz zapomnieć, jak jest dzień dobry po angielsku, więc zrób to dla siebie i przygotuj się 😉
Dzień przed
☐ Zrelaksuj się
To już nie czas na powtórki albo co gorsza, gorączkowe douczanie się na ostatnią chwilę. Zadbaj o siebie, zrelaksuj się, odpocznij. Jutro masz mieć wypoczętą głowę, żeby móc skorzystać z jej zasobów. Jeśli się dzisiaj zamęczysz, to nie będziesz w stanie utrzymać koncentracji uwagi. Jeśli potrzebujesz podpowiedzi, jak walczyć ze stresem przed egzaminem, możesz podejrzeć tutaj moje wskazówki.
W dniu egzaminu
☐ Rozgrzej się i… do boju!
W dniu egzaminu warto zrobić sobie lekką rozgrzewkę, która rozbudzi Twojego wewnętrznego lingwistę 😛 Przeczytaj ciekawy artykuł po angielsku, albo przygotuj sobie dzień wcześniej prosty podcast po angielsku do przesłuchania rano. Chodzi o to, aby łagodnie wejść w klimat i się przygotować na czekające Cię wyzwanie!
Mam nadzieję, że choć w części odpowiedziałam Wam na pytanie kiedy zacząć się uczyć do matury z angielskiego. Choć odpowiedź nie jest jednoznaczna, to jestem przekonana, że dzięki zawartym tu wskazówkom chociaż Was naprowadziłam na dobry trop!
